Su pompası tahliye deliği hazne kapağı, küçük olmasına karşın önemli bir su pompası bileşenidir. Bu kapak görünümde motorda kullanılan kapak tapasına çok benzediğinden, birçok teknisyen bu kapağın kapak tapası ile aynı amaca hizmet ettiğini düşünür. Bu düşüncenin bir yanlış anlamadan kaynaklandığını açıklayacağız.
Motor kapağı tapasının işlevi
Motor kapağı tapaları (donma tapası, don tapası veya motor bloğu genleşme tapası olarak da adlandırılır), su soğutmalı içten yanmalı motorlarda bulunan kum dökümü çıkarma deliklerini kapatmak için kullanılır. Dahili kum formlarını desteklemek için motor dökümünün içinde kum dökümü çıkarma delikleri tasarlanmıştır; bu delikler, döküm soğuduktan sonra kumun çıkarılmasına yardımcı olur. Döküm prosesi sırasında, bu kum delikleri motor bloğu veya silindir kafası içinde dahili boşluklar veya soğutma sıvısı geçiş yolları oluşturarak motor çalışır haldeyken soğutma sıvısının sirkülasyonuna olanak tanır.
Kapak tapaları, kum döküm deliklerine basılarak oturtulan ince, metal kaplardır ancak kauçuktan veya başka materyallerden de yapılabilir. Döküm deliklerine kapak tapaları takmak, soğutma sıvısının sızdırmaz bir ortamda tutulmasını sağlar. Kapak tapaları, aynı zamanda, sıcaklık düştüğünde motorun metal dökümünü de korur. Düzenli olarak servise götürülmeyen bir araçta, soğutma sıvısı azalmış, hatta tamamen yok olmuş olabilir. Daha sonra su donduğunda, kapak tapaları motordan dışarı itilerek soğutma sıvısının dışarıya yayılmasını sağlar ve motorun zarar görmesini önler (aksi takdirde motorun metal materyali çatlar).
Motor kapak tapası
Tahliye haznesi deposunun tanitimi
Su pompası tahliye deliği hazne kapağının işlevini ve bu işlevin motor kapak tapasının işlevinden nasıl ayrıldığını açıklamak için öncelikle su haznesi deposundan biraz bahsetmemiz gerekir.
Su pompasının dahili mekanik sızdırmazlık elemanı, motoru soğutma sıvısı devresini contalayip soğutma sıvısının rulman grubundan geçişini engelleyerek rulmanları korur. Mekanik tahrikli tüm su pompalarında, başlangıçta
biraz sızıntı yapabilen bir tahliye deliği bulunur.
Yeni bir su pompası ile, dinamik sızdırmazlık elemanının kendisini düzgün şekilde contalamasi için on dakika boyunca çalışması gerekir. Bu alışma sürecinde, küçük damlaların ortaya çıkması beklenir. Teknisyenlerin yeni takılan su pompaları ile ilgili herhangi bir sorun olduğunu düşünmemesini sağlamak için (sızıntı yaptığı sanıldığından, daha önce birçok su pompası vaktinden önce değiştirilmiştir), araç üreticileri tahliye deliğinden sızan sızıntıyı saklamak üzere
tahliye haznesi deposunu tasarlamıştır. Mekanik contalamanin
oluşacağı süre boyunca, tahliye deliğinden çıkan fazla soğutma sıvısı bu depoda toplanır. Toplanan soğutma sıvısı, motor normal çalışma sıcaklığına ulaştığında buharlaşır. Ancak bütün modern su pompaları bu tahliye haznesine sahip değildir. Bazı durumlarda motor tasarımı, su pompası muhafazasında bu özelliğin bulunmasına engel olur.
Resim 3: Tahliye haznesi
Tahliye deliği hazne kapağının işlevi
Resim 3'te gördüğünüz üzere, tahliye haznesi kapağının görevi tahliye deliği haznesini kapatmaktır. Kapağın üzerine tahliye haznesi havalandırma deliği bulunur. Bu da, mekanik sızdırmazlık elemanının, genellikle soğutma sıvısının kirlenmesi nedeniyle contalamanin oluşmadığı durumlarda, fazla soğutma sıvısının sistemden dışarı çıkmasına izin verir.
Tahliye deliği hazne kapağı ve havalandırma deliği
Soğutma sıvısı sisteminde pas veya tortu gibi kir bulunduğunda, bu partiküller mekanik sızdırmazlık elemanı yüzeyi arasında takılarak sızıntı yolları oluşturabilir. Ardından, tahliye haznesi havalandırma deliğinin etrafında sürekli bir soğutma sıvısı akışı görünür; su pompası gövdesinin üzerinde veya etrafında soluk renkli bir su izi bırakır.
Kirli soğutma sıvısının havalandırma deliğinden çıktığı noktada renk solması
Özetlemek gerekirse; su pompalarında kullanılan kapaklar, soğutma sıvısını tahliye haznesi deposu içinde tutmaya yarayan bir kapak görevi görür. Bu kapaklar, motor kapak tapaları gibi donma tapası görevi görecek şekilde tasarlanmamıştır.